اعتیاد به گوشی های هوشمند افسردگی می آورد

این روزها کمتر ‌دانش‌آموزی است که تلفن همراه نداشته باشد. چون قیمت‌ گوشی‌های هوشمند خیلی متنوع است، تقریباً اغلب خانواده‌ها از قدرت خرید این تکنولوژی برخوردارند. گوشی هوشمند به خودی خود ابزار مضری نیست، بلکه فایده و ضررش به طرز رفتار مصرف‌کننده بستگی دارد. بر اساس یافته‌های دکتر توئنج و همکارانش، نوجوانانی که روزانه بیش از چهار پنج ساعت در فضای مجازی وقت می‌گذرانند، ۷۱ درصد نسبت به کسانی که مصرف متعادل‌تری دارند، بیشتر به دام افسردگی گرفتار می‌شوند.

به‌‌طورکلی، کسانی که روزانه بیش از دو سه ساعت در فضای مجازی به سر می‌برند، بیشتر به دام افسردگی گرفتار می‌شوند. شاید ادعا کنید که به خاطر رهایی از احساس افسردگی به ‌شبکه‌های اجتماعی پناه می‌برید، اما جالب است بدانید که افسردگی آن‌قدرها هم در ایجاد اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مؤثر نیست‌. پژوهشگران دریافته‌اند که اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی می‌تواند موجب ایجاد حالات افسردگی شود، اما خودِ افسردگی تأثیری در افزایش ساعات استفاده از شبکه‌های اجتماعی ندارد.

آیا میل بیشتری به استفاده‌ی مداوم از گوشی پیدا کرده‌اید؟

• آیا بارها به خودتان قول داده‌اید که کمتر از گوشی استفاده کنید و همیشه هم قولتان را شکسته‌اید؟
• آیا گوشی به همه‌ی فکر و ذکر زندگی‌تان تبدیل شده است؟
• آیا هر وقت که دچار احساسات منفی مانند اضطراب و افسردگی می‌شوید، سریعاً به استفاده از گوشی روی می‌آورید؟
• آیا وقتی سرگرم گوشی می‌شوید، گذر زمان را حس نمی‌کنید؟
• آیا اعتیاد به گوشی روی روابط اجتماعی و نمرات تحصیلی‌تان تأثیر گذاشته شده است؟
• آیا نیاز بیشتری به ارتقای گوشی و نصب اپلیکیشن‌های جدید حس می‌کنید؟
• آیا وقتی اینترنت قطع می‌شود، احساس خشم، استرس و بی‌قراری می‌کنید؟

اگر پاسختان به حداقل ۴ مورد از پرسش‌های بالا مثبت است، پس حتماً باید در طرز استفاده‌تان از گوشی‌های هوشمند تجدیدنظر کنید.

اعتیاد به گوشی‌های هوشمند دارای عوارض غیرمستقیم روی سلامت روحی‌ـ‌‌‌‌روانی است. ازجمله مهم‌ترین عوارض این پدیده که در بروز افسردگی نیز مؤثرند، می‌توان به انزوای اجتماعی و اختلالات خواب اشاره کرد.

الف) انزوای اجتماعی

تعامل رودررو موجب شادابی و حفظ روحیه می‌شود، اما متأسفانه به لطف گوشی‌های هوشمند کم‌رنگ شده است. اغلب دانش‌آموزان امروزی دوستی‌های مجازی و بعضاً کاذب را ترجیح می‌دهند، غافل از آنکه وقتی خودشان را از ارتباطات چهره به چهره محروم می‌کنند، روحشان پژمرده خواهد شد. به عبارتی، نوجوانانی که دوستی‌هایشان را به فضای مجازی محدود می‌کنند، بیشتر به سمت افکار منفی و خطرناک کشیده می‌شوند. این‌ در حالی است که سلامت روان با حضور فیزیکی در فعالیت‌های اجتماعی تقویت می‌شود. ضمناً اعتیاد به گوشی در روابط خانوادگی و فامیلی فاصله می‌اندازد. در جمعی که بقیه با گپ و گفت و بگوبخند وقت می‌گذرانند، کسی حوصله‌ی گوشی به دست‌ها را ندارد! چسبیدن به گوشی و نجوشیدن با جمع نه‌تنها رفتاری بی‌ادبانه است، بلکه اطرافیان را رنجیده‌خاطر و رفته‌رفته دور می‌کند.

ب) اختلالات خواب

وقتی سرتان تا دیروقت توی گوشی باشد، طبیعتاً صبح با خواب‌آلودگی از خواب بیدار خواهید شد. همین خواب ناکافی به‌تنهایی دلیل محکمی برای افزایش شیوع افسردگی در بین دانش‌آموزان است. استفاده از گوشی در رختخواب موجب بی‌نظمی در الگوی طبیعی خواب می‌شود. در مطالعات مختلفی ثابت شده است که نور نمایشگر گوشی ترشح ملاتونین را متوقف می‌کند. ملاتونین هورمونی خواب‌آور است که روی تنظیم‌ ساعت بیولوژیکی بدن تأثیر دارد. بیشترین میزان این هورمون طی شب و در پاسخ به تاریکی ترشح می‌شود؛ اما اگر موقع خواب به صفحه‌ی گوشی چشم بدوزید، نور مصنوعی نمایشگر با نور طبیعی روز اشتباه گرفته می‌شود و درنتیجه ملاتونین کافی در بدنتان تولید نخواهد شد؛ یعنی حتی وقتی تصمیم به خواب بگیرید، باز هم ممکن است که دیر خوابتان ببرد. به‌طورکلی، کسانی که شب‌ها به‌ اندازه‌ی کافی نمی‌خوابند، علاوه بر افسردگی در معرض ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی، کاهش تمرکز و ضعف حافظه نیز قرار دارند.

خلاصه اینکه داشتن گوشی‌های هوشمند اصلاً بد نیست، اما به شرط اینکه خودمان را اسیرش نکنیم. با این حال اگر خودتان را آلوده به علائمی که گفتیم می‌بینید، چند راهکار برایتان داریم. یکی اینکه در زمان‌های خاصی از روز، مثلاً موقع نهار و شام یا موقع مطالعه و یادگیری، گوشی تلفن‌تان را خاموش کنید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم که اپلیکیشن‌های شبکه‌های اجتماعی را برای مدتی از روی گوشی و تبلت‌تان پاک کنید. از همه مهم‌تر اینکه گوشی تلفن‌تان را با خودتان به رختخواب نبرید و حتی دم دستتان هم قرار ندهید. این بهانه که گوشیِ کنار بالشتان به خاطر زنگ ساعت آنجاست، به‌هیچ‌وجه قابل قبول نیست! وقتی از فضای مجازی فاصله بگیرید، قطعاً چند ساعتی از روزتان خالی خواهد شد. این ساعات خالی را در عوض با فعالیت‌های سالم‌تر مانند ورزش و معاشرت با خانواده و دوستان بگذرانید.

منبع : دانشنامه رشد